Điện Thái Hòa là một trong những công trình kiến trúc quan trọng nhất trong Hoàng cung triều Nguyễn. Là nơi diễn ra các nghi lễ lớn và các cuộc họp triều đại với sự tham gia của Vua, hoàng tộc và các quan chức cấp cao. Tên gọi Điện Thái Hòa có nguồn gốc từ Kinh Dịch. Chữ “Hòa” có nghĩa là hòa hợp, hòa hợp, “Thái Hòa” có nghĩa là âm dương hòa hợp, hòa hợp với nhau. Vị vua trị vì thiên hạ cần phải giữ được sự hài hòa giữa âm và dương, cứng và mềm thì mới có ích cho vạn vật.
Nhưng vì tồn tại đã lâu nên công trình này có nhiều nơi đã xuống cấp nghiêm trọng. Chính vì vậy trung tâm bảo tồn đã lên kế hoạch trùng tu và bảo dưỡng lại nơi đây. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu những về việc trùng tu và bảo dưỡng Điện Thái Hòa trong bài viết dưới đây nhé.
Di tích Điện Thái Hòa, Đại Nội Huế
Công trình kiến trúc này được khởi công xây dựng ngày 21/2/1805 và hoàn thành vào tháng 10/1805. Khi ấy Điện Thái Hòa nằm cách vị trí hiện nay khoảng 45m về phía Tây Bắc. Tháng 3 năm 1833 khi quy hoạch lại và hoàn chỉnh hệ thống kiến trúc ở Đại Nội. Vua Minh Mạng đã cho dời Điện Thái Hòa về phía Nam, xây dựng đồ sộ, nguy nga hơn. Từ đó về sau ngôi điện này còn được tu bổ nhiều lần.
Điện Thái Hòa được xây dựng theo kiểu nhà kép. Gọi là “trùng thiềm điệp ốc” hay “trùng thiềm trùng lương” (mái chồng lên nhau, nhà nối liền nhau). Diện tích mặt bằng ngôi điện là 1.360m2. Nền điện cao hơn tầng sân chầu thứ nhất 1m và cao hơn mặt đất 2,35m. Ngôi nhà chính ở phía sau là chính điện (hay chính doanh) có 5 gian hai chái, ngôi nhà phía trước gọi là tiền điện (hay tiền doanh) có bảy gian hai chái. Hai nhà trước và sau được nối lại với nhau bằng một mái thừa lưu hay còn gọi là mái vỏ cua.
Khởi công dự án Bảo tồn, tu bổ tổng thể di tích Điện Thái Hòa, Đại Nội Huế
Nhân ngày Di sản Văn hóa Việt Nam 23.11. Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã tổ chức khởi công dự án Bảo tồn, tu bổ tổng thể di tích Điện Thái Hòa, Đại Nội Huế. Dự án có tổng kinh phí gần 129 tỉ đồng từ nguồn ngân sách Trung ương. Ngân sách địa phương và các nguồn huy động khác. Dự kiến, dự án sẽ hoàn thành vào tháng 8.2025.
Điện Thái Hòa là công trình kiến trúc tiêu biểu của di tích Cố đô Huế còn được lưu giữ nguyên vẹn cho đến nay. Công trình này còn là nơi lưu giữ hệ thống văn thơ. Theo hình thức trang trí nhất thi, nhất họa độc đáo. Đã được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thuộc Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Trải qua hơn 200 năm tồn tại. Trước tác động của thời gian và khí hậu khắc nghiệt. Mặc dù đã được tu bổ, trùng tu nhiều lần nhưng đến nay Điện Thái Hòa bị xuống cấp nghiêm trọng.
Nền Điện Thái Hòa có các cao độ không đồng đều
Theo kết quả khảo sát, nền Điện Thái Hòa có các cao độ không đồng đều. Móng bó vỉa nứt gãy do nền đất nghiêng lún, mất ổn định. Hệ khung gỗ chuyển vị, mất khả năng chịu lực. Do các cấu kiện gỗ cột, kèo, xuyên xà bị ẩm mục, đứt mộng; hệ mái bao gồm đòn tay, rui, mái úp nóc… hư hại nặng do thấm dột.
Ngoài ra, phần sơn son thếp vàng ở chính điện, sơn son ở hậu điện cũng bị bong tróc, phai màu do cấu kiện gỗ hư hỏng, ẩm mục. Phần mái lợp và trang trí bị xô lệch, nứt vỡ, rêu mốc, thấm dột nặng. Đặc biệt ở vị trí máng xối, có nguy cơ sụp đổ cao…
Bên cạnh đó, hệ thống sân và lan can của sân Đại triều nghi gồm 2 tầng lát đá thanh. Cũng bị nghiêng lún cục bộ, nứt vỡ ở một số vị trí. Sân đường bao quanh lát gạch Bát Tràng đã bị nứt vỡ gần hết, nghiêng lún không đều. Tường chắn đất và lan can xuất hiện các vết nứt, nhiều vị trí xô lệch mất liên kết, có nguy cơ gãy đổ. Bên trong nội thất, ngai thờ, bửu tán và các hiện vật đều bong tróc sơn, ẩm mục, sứt vỡ.
Cơn bão số 5 của năm 2020 gây hậi đến phía Tây của chính điện
Đặc biệt, cơn bão số 5 của năm 2020 đã làm toàn bộ chái phía Tây của chính điện bị gãy đổ. Gây nguy hiểm nghiêm trọng cho công trình cũng như sự an toàn của du khách… Chính vì vậy, việc tiến hành bảo tồn, tu bổ tổng thể Điện Thái Hòa là quan trọng và cấp bách. Nhằm bảo tồn và phát huy giá trị Di tích lịch sử văn hóa quốc gia đặc biệt và cũng chính là Di sản văn hóa thế giới.
Cùng với đó, tại Đại Nội Huế có dự án Tu bổ. Phục hồi và tôn tạo Điện Cần Chánh. Với kinh phí gần 200 tỉ đồng. Ngoài ra, Điện Kiến Trung cũng đang được thực hiện trùng tu. Có thể nói, những công trình di tích quan trọng nằm trên trục “thần đạo” của Kinh thành Huế đều đang được quan tâm bảo tồn và phát huy giá trị.
