Ngày lễ Tết đầu năm là dịp rất quan trọng đối với người Việt Nam. Không chỉ là dịp gia đình sum họp mà còn là thời điểm hàng loạt các hoạt động, lễ hội mừng năm mới diễn ra. Ngày Tết ở Việt Nam còn bao gồm nhiều hoạt động văn hóa dân gian đặc sắc, kèm theo đó là nhiều quan niệm, tín ngưỡng cổ truyền đặc trưng cho văn hóa dân gian Việt Nam. Xông đất đầu năm chứa đựng nhiều ý nghĩa và là một trong những phong tục ngày Tết quan trọng rất được mọi người coi trọng. Vậy thì tục xông đất đầu năm là gì và nguồn gốc từ đâu cũng như mang ý nghĩa gì? Tất cả sẽ được chúng tôi giải đáp qua bài viết dưới đây.
Nguồn gốc tục xông đất đầu năm
Theo quan niệm truyền thống, sau thời điểm giao thừa thì người nào bước vào nhà của gia chủ đầu tiên cùng với lời chúc mừng năm mới thì đó là người xông đất. Thông thường gia chủ sẽ có ý định mời người nào đó xông đất cho nhà mình. Người được mời xông đất sẽ được gia chủ sẽ dựa vào sức khỏe, đức tài, sự thành đạt… để dự đoán vận hạn của gia đình mình trong năm.
Phong tục xông đất đầu năm xuất phát từ mong muốn của mọi người về một năm mới nhiều may mắn và hạnh phúc, tránh những điều xui xẻo. Theo đó, người được mời xông đất cần phải được tuổi và hợp với gia chủ. Để bước vào nhà mình đầu tiên trong năm mới vào đêm giao thừa hoặc sáng mùng 1 Tết.
Đặc biệt, người được gia chủ chọn phải tránh tuổi “tứ hành xung”; và là những người vui vẻ, rộng rãi. Với mong muốn gia chủ cũng sẽ luôn may mắn, sung túc trong năm mới. Ngoài ra, người thân trong gia đình cũng có thể tự xông đất cho nhà mình. Thông thường người được chọn xông đất cho gia đình thường ra ngoài từ lúc chưa hết giờ trừ tịch và dự lễ tại đình chùa sau đó xin hương hái lộc. Lúc trở về nhà cũng là lúc bước sang năm mới, mang lại sự may mắn, tốt lành cho gia đình.
Ý nghĩa của tục xông đất đầu năm
Theo quan niệm của người Việt, việc xông đất hay xông nhà có ảnh hưởng rất lớn đến vận mệnh, tài lộc của gia chủ trong năm đó. Nếu tìm được người xông đất tốt, hợp tuổi thì làm ăn nên làm ra, mọi chuyện tốt lành. Nếu gặp người xông đất không hợp với gia chủ thì cả năm đó sẽ khó khăn, không may mắn. Thời điểm người nào bước vào nhà đầu tiên sau giao thừa cùng với lời chúc mừng năm mới thì đó là người xông đất.
Thông thường, gia chủ sẽ có ý định từ trước rằng sẽ mời người nào vào xông đất cho nhà mình, người được mời xông đất được gia chủ chọn lựa rất kĩ càng theo các tiêu chí sau: sức khỏe, sự thành đạt, tài đức… để dự đoán vận hạn của gia đình mình trong năm mới. Phong tục xông đất, xông nhà ở tất cả các nơi hầu hết đều tương tự như nhau. Người đến xông đất thường cầm theo những bao lì xì để mừng tuổi người già và trẻ nhỏ và chúc năm mới cả gia đình.
Sau đó chủ nhà cũng hoan hỉ chúc tụng lại vị khách xông nhà. Và thết đãi một vài món ăn hay thức uống. Chuyện ăn uống này cũng chỉ mang tính tượng trưng cho có lệ. Như ăn vài miếng bánh, miếng mứt, uống một ly rượu hay chén trà. Mọi người sẽ cùng nhau nhấm nháp hương xuân đầu năm. Trong không khí đầm ấm và tràn trề hy vọng mới.
Lời kết
Theo thời gian, những phong tục tập quán xa xưa dần mất đi; hoặc trở nên mờ nhạt dần giữa nhiều sự thay đổi trong cuộc sống hiện đại. Tục xông đất bây giờ đã không còn đặt nặng về sự may mắn, hậu vận; cũng không còn nhiều quy tắc như trước. Người ta coi đây là một niềm vui nho nhỏ mỗi khi Tết đến xuân về. Nhưng vẫn có điều không thay đổi, chính là chúng ta vẫn đi xông đất nhà bà con bạn bè với niềm vui và cầu một năm bình an may mắn đến với gia chủ.
