Lợn quay là món ăn vô cùng quen thuộc với các bữa tiệc hay bữa cơm gia đình. Nhưng bạn đã biết đến đặc sản lợn quay lá mắc mật truyền thống Lạng Sơn chưa? Nếu không một lần ăn thử món ăn này quả là một thiếu sót rất lớn. Khác với món lợn quay của những vùng miền khác, lợn quay Lạng Sơn được chế biến vô cùng tỉ mỉ, đảm bảo hương vị ngon nhất cho món ăn. Không những ở Lạng Sơn mà ngày nay món ăn này ngày càng nổi tiếng khắp các vùng miền ở Việt Nam. Nếu một lần có cơ hội đến thăm Lạng Sơn thì hãy nhớ thử món ăn ngon này nhé!
Lợn quay đặc sản của Lạng Sơn
Ẩm thực Lạng Sơn là thành tố vô cùng đặc sắc của người dân vùng Đông Bắc với rất nhiều món ăn được chế biến khác nhau, đặc biệt nhất là thịt lợn quay. Thịt lợn quay được dùng để làm vật tế lễ trong một số nghi lễ vòng đời, lễ tết và lễ hội. Cũng giống như ở miền xuôi, lợn quay là món không thể thiếu trong đám cưới, tết thanh minh, đi tảo mộ… Trong tết Slíp slí (14 tháng 7 âm lịch) con cháu cũng cúng lên ông bà thịt vịt và lợn quay. Trong ngày hội lồng tồng, mọi người mua lợn quay để mời nhau ăn ngay giữa hội. Họ vừa ăn thịt uống rượu, vừa hát sli.
Cũng chính vì vậy mà cách làm lợn quay cũng rất cầu kỳ, cầu kỳ từ khâu chọn lợn đến việc kết hợp gia vị như thế nào là chuẩn nhất. Người Tày, người nùng thường chọn những con lợn khoảng 40 – 50 kg móc hàm, theo người dân ở đây cho biết: Nếu lợn nhỏ quá thì thịt sẽ bị nhão, còn lợn mà to quá thì sẽ khó chín vì thịt dày.
Quá trình quay lợn cầu kỳ
Quá trình quay lợn bắt đầu từ việc chọn lợn, giết mổ. Sau khi làm sạch lợn, người ta đem gia vị vào bụng lợn, gia vị gồm giấm, bột canh và một thứ không thể thiếu được là lá mác mật. Đây là loại cây gia vị rất quen thuộc, mọc nhiều ở vùng núi Đông Bắc Việt Nam. Quả mác mật dùng để ướp với măng làm món chấm thơm ngon. Cũng có khi được phơi khô làm gia vị, còn lá mác mật thì được dùng làm vị quay thịt, quay lợn đều rất thơm ngon. Sau khi cho hết gia vị vào bên trong bụng lợn, người làm sẽ khâu lại bằng chỉ để lúc quay ra nước, gia vị cũng không bị chảy ra ngoài.
Sau khi đã chuẩn bị xong xuôi tất cả phần nguyên liệu thì lợn sẽ được đem lên than hồng. Khi lợn vừa nóng, người ta nhấc ra rồi lấy nước ấm rửa qua một lần cho sạch. Tiếp đó, lấy dung dịch mật ong pha nước phết khắp lợn. Dung dịch mật ong này phải vừa đủ, vì nếu đậm quá thì lúc quay bì lợn sẽ bị cháy. Còn nếu nhạt quá thì lúc quay bì lợn sẽ không được vàng.
Điều chỉnh thời gian quay cho thịt ngon nhất
Thời gian quay khoảng chừng 2 – 3 tiếng. Tùy vào độ nóng của lửa, độ nóng của than cũng phải được điều chỉnh hợp lý. Lúc mới cho lợn vào quay thì than không được quá nóng. Vì nếu nóng quá lợn sẽ không kịp chín đều. Sau khi quay được chừng 35 – 30 phút, người ta bắt đầu cho than nóng dần lên. Điều này để thịt chín đều từ ngoài vào trong. Để xác định lợn đã được quay chín hay chưa đòi hỏi người làm phải có kinh nghiệm. Bởi nếu lợn chưa chín mà nhấc ra thì thịt lợn sẽ bị đỏ, ăn mất ngon. Còn nếu để chín quá, thì thịt lợn sẽ bị nhừ.
Sự nổi tiếng của lợn quay Lạng Sơn
Cũng bởi sự thơm ngon này mà món thịt lợn quay không chỉ phổ biến ở vùng Tày, vùng Nùng. Mà bây giờ bất cứ đâu cũng xuất hiện nhiều hơn các cửa hàng lợn quay khắp trong và ngoài nước. Chỉ cần nghĩ những ngày mưa rét mướt, được ngồi quây quần bên bếp than hồng. Sau đó cùng nhau hưởng thức từng miếng lợn quay lá mác mật Lạng Sơn thơm phức, ấm nóng là thấy hạnh phúc lắm rồi.
Theo quan niệm dân gian, lợn quay là vật có ngoại hình tròn trịa. Món ăn tượng trưng cho tài phú, phúc khí. Vì vậy lợn quay có đầy đủ sức linh động của tài phú. Hiện nay, hầu hết ở các chợ trung tâm thuộc các huyện, thành phố của tỉnh Lạng Sơn đều có bán món lợn quay này. Trong đó, chợ Khánh Khê (huyện Văn Quan) là nổi tiếng nhất. Được biết, cả chợ Khánh Khê có gần 20 thợ quay lợn chủ yếu là người dân tộc Tày. Hiện nay, thịt lợn quay Lạng Sơn là món ăn thu hút được nhiều thực khách trên mọi miền đất nước. Bất kỳ ai đã từng thưởng thức đều rất ấn tượng.
